Ο φιόγκος της ανάδρασης

Στα μάτια των περισσότερων μοιάζει με το σήμα του απείρου… Έτσι, το έχουμε γνωρίσει ή τείνουμε να το αποκαλούμε βλέποντάς το. Στη συστημική θεωρία όμως, αυτό το σχήμα ονομάζεται κύκλος ή «φιόγκος» της ανάδρασης.

Ο «φιόγκος» της ανάδρασης περιγράφει έναν τρόπο συντήρησης των ανθρώπινων δυσκολιών, ή αλλιώς τον φαύλο κύκλο των προβλημάτων μας. Τα προβλήματά μας  διατηρούνται μέσω μίας κυκλικής διαδικασίας. Αυτό σημαίνει ότι ένα πρόβλημα δεν προέρχεται από μία αίτια, αλλά μπορεί να συντηρείται από μία πληθώρα παραγόντων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αλληλοεπηρεάζονται.

Πως λειτουργεί; Η εμφάνιση μίας συμπεριφοράς πυροδοτεί κάποιες αντιδράσεις, οι οποίες με τη σειρά τους συντηρούν την πρώτη. Πρόκειται για μία κυκλική διαδικασία που αφορμάται από ένα σημείο και συνεχίζει να συντηρείται. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος εκτίθεται σε μία συνθήκη που του προκαλεί άγχος και την συνθήκη αυτή ακολουθούν σωματικά συμπτώματα όπως εφίδρωση και αίσθημα σφιξίματος στο στήθος. Η παρουσία αυτών των δυσάρεστων συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο άγχος. Δύο γονείς αναφέρουν ότι νιώθουν αδύναμοι να διαχειριστούν τη συμπεριφορά του πεντάχρονου παιδιού τους. Κάθε προσπάθεια προσέγγισης οδηγεί σε αποτυχία, η οποία εντείνει το αίσθημα αδυναμίας τους.

Οι κατασκευές της πραγματικότητας μας είναι στόχοι ανάδρασης! Η ίδια η γλώσσα που χρησιμοποιούμε μιλώντας για τον εαυτό μας ή τους άλλους επηρεάζει και επηρεάζεται από την κοινωνική πραγματικότητα που βιώνουμε. Ο τρόπος με τον οποίο περιγράφουμε τη δυσκολία μας, δηλαδή η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να αξιολογήσουμε μία κατάσταση που βιώνουμε επηρεάζει το ίδιο το βίωμα. Αυτό που βιώνουμε με τη σειρά του επηρεάζει τον τρόπο που μιλάμε για αυτό.

Αυτά τα μοτίβα αλληλεπίδρασης οδηγούν πολλές φορές σε αδιέξοδο, καθώς αυτό που χρησιμοποιούμε ως «λύση» μπορεί με τη σειρά του να οδηγεί ξανά στο ίδιο το πρόβλημα…